Szalej należy do rodziny Baldaszkowatych, przedstawia jednak małe podobieństwa do pietruszki, pomyłka nastąpić więc nie powinna choćby ze względu na miejsca, w których jest znajdywany. Szalej nie rośnie nigdy na miejscach uprawnych, lecz na brzegu stawów, rzek, kanałów, na łąkach bagnistych, torfowiskach. Pospolity jest w Europie i Azji północnej. W Ameryce spotykany jest podobny gatunek: Szalej plamisty (Cicuta maculata). Wypadki otrucia są jednakże częste skutkiem podobieństwa korzenia szaleja do selera. Ale i tutaj odróżnienie jest łatwe, wystarczy przeciąć podłużnie bulwiasty korzeń szaleja. widzimy tam poprzeczne komory o białawych ścianach z żółtymi plamami, wypełnione blado-żółtym sokiem mlecznym. Zapach ma korzenny, przypominający zapach selera, ale o wiele silniejszy, odurzający. Ten sok w korzeniu jest nadzwyczaj jadowity i sprowadza gwałtowną śmierć.

Z korzenia wznosi się pęd złożony z kilku łodyg grubych, wydrążonych, płasko bruzdowanych, nagich, wysokości przeszło 1 metra, górą licznie rozgałęzionych. Ogonki liściowe również wydrążone, liście podwójnie lub potrójnie pierzastodzielne, ostro ząbkowane. Działki dolne ogonkowe, górne siedzące o wydętych pochwach.

Baldachy duże, boczne baldaszki mniejsze, wzniesione wyżej tak, że baldach w środku jest wklęśnięty. Kielichokrywa o kilku listkach lub zupełnie brak, okrywka wielolistkowa o wąskich listkach odgiętych. Brzeg kielicha pięcioząbkowy, jak u wszystkich baldaszkowatych; płatki korony białe, równe, odwrotnie sercowate, o wgiętych do środka łatkach; kwitnie w lipcu i w sierpniu. Owoce szersze niż dłuższe, prawie kuliste, dołem ścieśnione, gładkie, brunatno-żółte, o pięciu szerokich płaskich żebrach z pozostałymi dwiema na dół zwisłymi szyjkami.

Szalej jadowity jest najgwałtowniej działającą rośliną trującą z tej rodziny – Grecy używali przy karze śmierci. Nazwa grecka Cicuta virosa pochodzi od Cicutakyo – coś pustego, rura, od wydrążonej łodygi; virosa od virus—trucizna.

Na torfowiskach rośnie odmiana Szaleja jadowitego (E. varietas tenuifolia) o bardzo wąskich działkach liści, cienkim korzeniu i cienkiej łodydze. Z rodziny baldaszkowatych pospolitsze rośliny trujące to: Świerząbek blekotek (Chaerophyllum temulum) o łodydze wysokiej na 1 metr, szorstko uwłosionej, pokrytej brudno-czerwonymi plamami; liście trójpierzastodzielne, o działkach strzałkowatych, uwłosionych. Kielichokrywki 5 – 6 listkowe, lancetowate, uwłosione; kwiatki białe; rozłupka o pięciu tępych żebrach. Pospolity w zaroślach w maju i w czerwcu. Silnie trujący, spro wadza zawrót głowy i wymioty. Merk szerokoliściowy (Sium latifolium) o liściach z lancetowatymi działkami; kwiatki białe; rozłupki tak szerokie jak długie; wysoki 6 – 30 cm.; rośnie w miejscach wilgotnych; kwitnie w lipcu i w sierpniu. Kilka gatunków Oenanthe, np. Gałucha (Oenanthe phellandrium), pospolita na wilgotnych miejscach i Pęczyna (Oenanthe crocata), w południowej Europie, odznaczają się owocem nierozłupanym, podłużnie jajowatego kształtu, o żebrach tępych, uwieńczonych ostrymi ząbkami kielicha. Pęnownica (Hydrocotyle vulgaris), roślinka mała o kłączu płożącym, liściach tarczowatych z ogonkiem wychodzącym ze środka; kwiatki białe lub różowawe, zebrane w szczupłe główki pojedyncze na długich szypułkach; rośnie na łąkach wilgotnych i torfowiskach; kwitnie w sierpniu. Jarzmianka Większa, rośnie w dolinach cienistych na wilgotnych łąkach górskich, w Tatrach i w całej Europie środkowej i południowej. Ma baldach prosty o czerwonych szypułkach i licznych długich, zielonych i białych przysadkach; kwiatki białe; owoc podłużny o żebrach ząb kowanych, uwieńczony ząbkami kielicha; liście nieliczne, dłoniasto dzielne, grubo ząbkowane.