Ta piękna roślina rośnie w lasach, w okolicach górskich, zwłaszcza na skałach bazaltowych, granitowych, piaskowcu brunatnym, w zachodniej części Europy środkowej, w Turyngii, w Saksonii, w północnej Szwajcarii itp. Miejscami występuje dość licznie tak, że stanowi uciążliwy chwast leśny. Dla pięknych kwiatów bywa hodowana powszechnie w ogrodach. Roślina dwuletnia. Łodygę ma wzniesioną, walcowatą, kutnerowatą, nierozgałęzioną, dosięgającą 1 m. wysokości. Liście naprzemianległe, pod spodem kutnerowate, kształtu jajowatego, śpiczasto zakończone, na brzegu karbowane; dolne (przyziemne) długoogonkowe, górne – siedzące. Kwiaty od 12 – 25 zebrane w wierzchołkowe grono jednostronne, o szypułkach kutnerowatych, nieco dłuższych od kielicha, również pokrytego gęstym włoskiem. Kielich pięciodzielny o działkach jajowatych, krótko zaostrzonych. Korona zwieszona, kształtu rurkowato dzwonkowatego, nieco wygięta, gładka zewnątrz, owłosiona wewnątrz, jasno-purpurowa, wewnątrz z ciemnymi, czerwonymi, biało obrzeżonymi plamami, czasem biała. Brzeg korony niewyraźnie dwuwargowy, o górnej wardze nieco odwiniętej, dolnej trójłatkowej. Pręciki w liczbie czterech, są do korony przy nasadzie przyrośnięte po dwa w dwóch rzędach nad sobą – są więc dwusilne – o pylnikach pękających. Słupek jeden, o jednej szyjce i znamieniu dwudzielnym. Owoc – torebka jajowata, pokryta gruczołkowatymi włoskami, otwierająca się dwiema klapkami, wielonasienna. Roślina silnie trująca, zwłaszcza liście, gdyż zawiera alkaloid digitalinę; spożycie jej wywołuje wymioty, konwulsje, paraliż, a nawet może spowodować śmierć. Działa zwłaszcza paraliżująco na serce, zwalniając jego ruchy; zażywana w małych dozach działa uspakajająco, dlatego też ma zastosowanie w medycynie w chorobach sercowych.

Nazwa rodzajowa digitalis pochodzi od digitale – naparstek – od kształtu kwiatu; gatunkowa nazwa od barwy kwiatu, więc “purpurea” – purpurowa.

Według naturalnego systemu naparstnica należy do rodziny Trędownikowatych (Scrophulariaceae), do której zaliczamy jeszcze kilka roślin.

Oprócz tego gatunku naparstnicy spotyka się w Europie środkowej jeszcze kilka innych posiadających również narkotyczne własności trujące. Tak np. na pagórkach leśnych w Tatrach jest bardziej rozpowszechniona Naparstnica żółta wielkokwietna (Digitalis ambigua grandiflora), o żółtych, dużych kwiatach, liściach dłuższych niż u purpurowej, miękkowłosistych i łodydze gruczołowato kutnerowatej. W południowych Niemczech znajduje się Naparstnica żółta (Digitalis lutea), o licznych drobnych, żółtych kwiatach, nagiej łodydze i liściach.